Tôi hay nhớ mấy câu thơ, không biết của ai, rằng: “Theo em đi lễ Phật, ngây thơ như ngày xưa, đến cổng chùa còn hát!”. Những ngày cuối năm, có ai theo tôi lên chùa, ở lại đây, chờ xuân về, nhiều bâng khuâng mà ấm lòng biết mấy nơi thâm sơn cùng cốc này, chùa Hương... 1.
Tôi giật mình thức giấc khi nghe tiếng chim hót líu lo líu rít bên ngoài: - “ Ôi! Tiếng chim hót ở đâu, sao giống miền quê mình đến thế. ..” Vươn vai đứng dậy, tôi nói trong tiếng ngáp dài rồi chợt im bặt lại khi kịp nhớ ra...
Vua Trần Nhân Tông là một minh quân đời thứ 3 triều Trần. Từ lúc còn là Thái Tử, Ngài đã được vua cha cho học Thiền cùng Tuệ Trung Thượng Sĩ, biết rõ đường lối tu hành theo tông chỉ “Phản quan tự kỷ bổn phận sự, bất tùng tha đắc” (Xoay lại soi sáng chính mình là phận sự gốc, không cầu bên ngoài mà được).
Hôm ấy, mình đi thiền hành sau lưng Thầy Pháp Ứng, kế bên mình là một em gái nhỏ, người học trò bé bỏng của Thầy đang đi nhẹ nhàng bên tăng thân. Những bước chân đi mãi rồi cũng dừng lại. Thầy Pháp Ứng nhặt một chiếc lá vàng rơi trước sân và cầm trên tay để ngắm nó. Lúc ấy, mình nói với em gái rằng Thầy Pháp Ứng đang cầm mặt trời trên tay đấy em. Em ngạc nhiên lắm.
Ba tôi mất, mẹ tôi xuống sắc, thấy rõ. Bà đâm ra chán hết mọi thứ, không còn muốn sửa soạn, chăm lo cho bản thân mình nữa. Anh rể tôi nói: “Hồi mới quen với gia đình em, anh để ý thấy tướng má sang và đẹp. Bây giờ má không để ý tới chuyện ăn mặc, trang điểm nữa, uổng quá.” Anh chỉ nói riêng với chị tôi thôi. Chị tôi lựa lúc, nói lại cho mẹ tôi hay, bà giật mình.
Những năm gần đây tôi đã khám phá ra rằng niềm thao thức, niềm trăn trở ở nơi mỗi người thanh niên phải được nuôi dưỡng, và người thanh niên không thể nào sống một cách thất niệm và chôn vùi đời mình trong chuyện ăn chơi được. Thanh niên Việt Nam hồi 1940 đã làm được như vậy; trước tình hình của đất nước họ đã không thể tiếp tục sống cuộc sống quên lãng, ăn chơi.
Một ngày kia, khi duyên lành tròn đủ, tôi quyết định lòng nương tựa chốn thiền môn. Niềm hạnh phúc lớn nhất trong đời tôi chính là giây phút đầu tiên tôi đặt chân vào tòa nhà chánh Pháp. Một luồng rung cảm lâng lâng niềm hỷ lạc đang rần rần chạy khắp cả châu thân. Tôi ngơ ngác, bàng hoàng như chú chim non lạc đàn vừa tìm về nguồn cội. Ôi, hạnh phúc!