(Loạt bài về pháp hành Pa-Auk được các thiền sinh Việt Nam tại trường thiền Pa-Auk tặng, như thường lệ những bản dịch này vẫn bị khuyết mất tên dịch giả, vì sự lợi ích của mọi người xin được phổ biến mong dịch giả hoan hỷ. Những bản dịch này chúng tôi chỉ sửa lỗi font chữ, trình bày để thích hợp với dạng web, ngoài ra chúng tôi sao y bản chánh. Nếu ai biết dịch giả của những bản dịch này xin gởi thư về trang nhà, chúng tôi sẽ rất vui lòng chỉnh sửa lại theo ý của dịch giải. Nguyện đem công đức này hồi hướng cho dịch giả và mọi người đều sớm thể nhập chánh pháp của Như Lai.)
--------------- CHÙA TAM BẢO --------------
323 Phan Chu Trinh
Mùa An cư - Phật Lịch 2553 (Dương Lịch 2009)
HƯỚNG DẪN THIỀN NIỆM HƠI THỞ (Buổi 1 – Ngày thứ 4 – 08/7/2009)
Do Ngài Hoà Thượng Pháp Sư - Đại Thiền Sư ASHIN KOVIDA
Thiền Lâm Viện Pa Auk - Tiểu Bang Mon – Mawlamyine – Myanmar
Câu Hỏi 1: Con là người mới bắt đầu hành thiền, xin hướng dẫn cho con phương pháp cơ bản để hành thiền niệm hơi thở. (Cô Phạm Thị Nam)
Trả Lời:
Trước hết tôi sẽ giải thích một vài điểm quan trọng sau đây trong việc hành thiền của một vị Hành giả (Yogi):
Sự chú ý theo dõi một đối tượng thường xuyên xuất hiện trên thân thể của một người bình thường được gọi là việc Hành thiền. Đối tượng đang thường xuyên xuất hiện trên thân thể đó chính là Hơi thở vào và hơi thở ra. Luồng hơi đi vào - luồng hơi đi ra hơi thở vào và hơi thở ra thường xuyên xuất hiện. Một người nếu không có hơi thở vào và hơi thở ra thì gọi là người chết, không còn sự sống. Từ khi bắt đầu sanh ra cho đến khi chết đi, cái thường xuyên xuất hiện chính là hơi thở. Việc chú ý nhận biết theo dõi hơi thở vào và hơi thở ra gọi là việc hành thiền niệm hơi thở (ānāpānasati).
Trong việc thực hành theo dõi hơi thở vào và hơi thở ra, đòi hỏi vị hành giả trước hết nên giữ tâm an vui, mát mẻ, tỉnh táo, sáng suốt, để tâm thoải mái, dễ chịu. Vị hành giả ý thức được rằng: “Tâm của tôi đang an tỉnh, mát mẻ, sáng suốt, thoải mái, dễ chịu; tâm của tôi chẳng có một chút lo âu, sợ hãi – nóng nảy nào; không có một tham muốn nào, không có sân hận buồn bực nào, kiêu mạn nào khởi lên nơi tâm của tôi”. Với Tâm hiện thời đang an tỉnh, sáng suốt, nhẹ nhàng, mát mẻ, thoải mái này, hành giả sẽ thở hơi thở vào, hành giả sẽ thở hơi thở ra.
hơi thở vào là luồng hơi chạm lỗ mũi và đi vào, chú ý nhận biết đến luồng hơi đó là hơi thở vào.
hơi thở vào là luồng hơi chạm lỗ mũi và đi ra, chú ý nhận biết đến luồng hơi đó là hơi thở ra.
Nên chú ý nhận biết hơi thở đi vào - hơi thở đi ra, hơi thở đi vào – Hơi thở đi ra trong tâm. Sự nổ lực chú ý nhận biết hơi thở vào và hơi thở ra như vậy gọi là việc nổ lực hành thiền niệm hơi thở.
Việc thường xuyên chú ý nhận biết hơi thở vào và hơi thở ra như vậy có những lợi ích gì?
Việc để tâm chú ý nhận biết đối tượng hơi thở thường xuyên liên tục như vậy, nếu kiểm tra tâm mình hành giả sẽ nhận thấy rằng: Tâm của vị ấy không bị Tham xâm nhập, Sân hận, bực tức – kiêu mạn không thể xâm nhập; lo âu - buồn bực không thể xâm nhập. Tất cả những Tâm bất thiện (viết tắt là TBT); tất cả những phiền não, không thể xâm nhâp được. Tất cả những Bất thiện pháp (viết tắt là bất thiện pháp), những tâm bất trị kia không thể xâm nhập, hay nói cách khác tâm hành giả đang vắng lặng các bất thiện pháp, tham, sân,… nên được gọi là Samatha (Thiền Chỉ). Trong việc hành thiền – hay tập trung chú ý nhận biết hơi thở vào và hơi thở ra, Khi Tâm đã vắng lặng các bất thiện pháp, các phiền não…, đây chính là kết quả đầu tiên mà vị hành giả đạt được. Tâm hành giả khi ấy trong sạch, sáng suốt, an tỉnh, thanh tịnh, không một bất thiện pháp nào có thể xâm nhập được. Không để các bất thiện pháp thâm nhập như vậy, vị ấy tiếp tục chú tâm nhận biết hơi thở vào và hơi thở ra, hơi thở vào và hơi thở ra.
Trước hết thực hành trong khoảng 10 phút, nếu được rồi thì tiếp tục tăng lên 20 phút, hoặc 30 phút nữa. Đối tượng hơi thở vào và hơi thở ra được chú ý nhận biết liên tục rồi, tâm không phóng chỗ này chỗ kia nữa, chỉ có hơi thở vào và hơi thở ra mà thôi, tâm không để ý đến các đối tượng nào khác nữa. Nếu tâm được thiết lập liên tục không gián đoạn trên đối tượng hơi thở như vậy, đến đây đã thành tựu Giai đoạn thứ nhất: thiết lập niệm liên tục – hay sự chú ý nhận biết được duy trì liên tục. Nếu giai đoạn thứ nhất thành tựu được, tất cả các giai đoạn còn lại của Thiền Niệm Hơi thở cũng sẽ tự động thành tựu. Bốn giai đoạn ấy là:
Biết liên tục hơi thở vào và hơi thở ra đang DÀI hoặc đang NGẮN, (1-2)
Biết được toàn bộ hơi thở vào và hơi thở ra rõ ràng, Biết đầu - giữa - cuối của mỗi hơi thở vào và hơi thở ra (3)
Biết được hơi thở vào và hơi thở ra vi tế. (4)
Nếu niệm được thiết lập liên tục trên đối tượng hơi thở đã được thành tựu, thì tất cả các giai đoạn còn lại cũng sẽ thành tựu. Vì thế để thành tựu được Niệm thơi thở, thì hãy thiết lập sự chú ý nhận biết hơi thở cho được liên tục được chừng nào tốt chừng nấy. Như vậy gọi là nổ lực hành thiền NHT trong giai đoạn thứ nhất.
Câu hỏi 2: Trong lúc hành thiền niệm hơi thở, suy nghĩ xuất hiện nhiều, con không thể tập trung được, con nên làm sao? (Cô Phạm thị Nam)
Trả lời: Nếu mà nói suy nghĩ nhiều, phóng tâm nhiều, trạo cử nhiều khiến chúng ta không thể hành thiền niệm hơi thở được, hãy lắng nghe lời Đức Phật: {Pāḷi}
Ānāpānaṃ mohacaritassa vitakkacaritassa ca sappāyaṃ,… (Abhidhammatthasaṅgaho)
Nghĩa từng chữ như sau:
Ānāpānaṃ: Niệm hơi thở (ānāpānakammatthāna)
Mohacaritassa ca: cho người có tánh si, mê muội, (và)
vitakkacaritassa ca: cho Người thường hay phóng tâm, vọng động, trạo cử, hối quá
sappāyaṃ: thích hợp, có ích
Dịch nghĩa:
“Niệm hơi thở thích hợp cho những người có tính mê muội (muội lượt), những người tánh si, những người thường hay suy nghĩ, phóng tâm, vọng động, trạo cử, hối quá…
Vậy: Nếu nói trong việc thực hành niệm hơi thở lại xuất hiện phóng tâm nhiều, trạo cử nhiều thì như vậy, e lại không đúng với những lời Đức Phật đã thuyết sao?
Khi niệm hơi thở - theo dõi chú ý nhận biết hơi thở vào và hơi thở ra, trạo cử, vọng động, phóng tâm xuất hiện nhiều như thế nào nơi tâm thì có thể biết được. Quý vị trước kia chưa từng hành thiền NHT, có biết Tâm mình phóng dật, vọng động, trạo cử nhiều như vậy hay chưa? Nếu không có hành thiền NHT quý vị sẽ không biết được tâm mình vọng động, phóng dật, trạo cử, suy nghĩ, lo lắng nhiều như vậy phải không? Vì có được năng lực tập trung - chú ý nhận biết hơi thở vào và hơi thở ra nên quý vị biết được điều đó. Đối với những người không có năng lực tập trung – chú ý nhận biết hơi thở vào và hơi thở ra; những người không thực hành thiền thì không thể biết được điều đó.
Vì biết được như vậy, sự tiến bộ đã bắt đầu nơi vị ấy, sự định tâm sẽ sinh khởi ở người ấy, sự chú ý nhận biết sẽ phát triển ở người ấy. Vì thế khoảng 10 phút, vị ấy khởi ý: “Tôi sẽ không cho tâm phóng đi nơi này nơi khác, không vọng động chuyện này chuyện kia, chỉ để ý đến đối tượng HT mà thôi” Vị hành giả giáo hoá tâm của mình như vậy. Trước tiên vị ấy thực hành khoảng 10 phút, nếu được 10 phút rồi tiếp tục thêm 10 phút nữa,+…. Và cứ tiếp tục mỗi lần gia tăng như vậy, sau này trong khoảng 1 giờ đồng hồ tâm của vị ấy sẽ không còn vọng động phóng đi chỗ này chỗ khác nữa. Chỉ còn tâm (sự nhận biết) và đối tượng mà thôi. Tâm đã đạt được chỗ an trú của nó. Việc cho an trú tâm vào một chỗ trú ngụ được gọi là việc hành thiền. Chỗ an trú là chỗ nào? chỗ an trú là hơi thở vào và hơi thở ra, nói cách khác tâm được an trú trên đối tượng hơi thở vào và hơi thở ra. Tâm khi không được an trú nó có thể phóng đến bất cứ chổ nào nó thích, nghĩ những gì nó thích như vậy đó. Khi đã có được chỗ an trú, việc nổ lực an trú tâm như vậy gọi là việc hành thiền.
Câu hỏi 3: Khi con ngồi thường hay bị tê nhức, con nên ngồi như thế nào? (Cô Phạm Thị Nam)
Trả lời: Trong thân này, thọ khởi lên bao nhiêu thì khởi: đau nhức, mỏi, tê, ngứa ngáy, khó chịu…, những thọ này xin đừng để ý đến. Chỉ chú ý đến hơi thở vào và hơi thở ra mà thôi. Hơi thở đang vào – hơi thở đang ra. Hãy nhớ, tất cả những cảm thọ sinh khởi trên thân xin đừng để ý đến. hơi thở vào và hơi thở ra: chỉ có hai điều đó là đáng chú ý nhận biết đến mà thôi. Nếu để ý đến các cảm thọ trên… thì các cảm thọ sẽ xuất hiện mỗi lúc một nhiều hơn và làm phiền, quấy rầy việc chú ý nhận biết hơi thở của hành giả. Chỉ để ý đến hơi thở vào và hơi thở ra mà thôi. Nếu cứ tiếp tục theo dõi hơi thở vào và hơi thở ra như vậy, các cảm thọ sẽ dần dần loại trừ. Cuối cùng trong việc thực hành Niệm hơi thở, các cảm thọ đó sẽ không còn xuất hiện nữa. Nếu không để ý đến chuyện: “Tôi đang ngứa, tôi đau nhức, tôi mỏi…” thì ngứa ngáy, đau nhức, tê mỏi sẽ không tiếp tục gia tăng. Tất cả các cảm thọ đã ngưng bặt do việc duy trì liên tục sự chú ý nhận biết đến hơi thở. Hãy nhớ để có thể làm ngưng các cảm thọ đó chỉ có việc để ý đến hơi thở vào và hơi thở ra mà thôi.
Tư Thế ngồi:
1. Không nên đặt chân này chèn lên chân kia, nếu đặt chân này chèn chân kia sẽ không ngồi lâu được. (có vị thị giả của Ngài ngồi mẫu)
2. Lưng giữ thẳng
3. Đầu không gục về phía trước, không ngã ra phía sau, chỉ nhìn thẳng về phía trước.
4. Mắt nhắm không chặt quá, chỉ nhẹ nhàng nhắm lại.
5. Tay phải đặt lên tay trái, hai ngón cái chạm vào nhau. (hoặc ngược lại tuỳ ý)
6. Giữ Tâm thư thái, nhẹ nhàng, an tỉnh, sáng suốt,
7. “Tâm của tôi đang thư thái, nhẹ nhàng, an tỉnh, sáng suốt, chẳng còn chút lo âu, buồn bực, thất vọng, sợ hãi nào. Với tâm an tỉnh nhẹ nhàng sáng suốt như vậy, tôi sẽ hướng tâm đến hơi thở vào và hơi thở ra, Phương Pháp niệm hơi thở này là Phương pháp của Bao đời chư Phật từ trong quá khứ đến vị lai. Tôi ý thức rất rõ tôi đang thư thái, an tỉnh, sáng suốt thực hành phương pháp thiền của Chư Phật. Tôi sẽ thực hành đúng đắn phương pháp ấy.” vị ấy khởi niệm như vậy.
+ Các kết quả, lợi ích của Phương Pháp Niệm Hơi thở: Có 5
1. Tâm trong sạch, thanh tịnh,
2. Lo âu, buồn bực, thất vọng, căng thẳng sẽ biến mất
3. Thọ khổ về thân, thọ khổ về tâm sẽ chấm dứt
4. Sinh khởi các loại trí
5. Chứng ngộ được Niết Bàn
Hay còn gọi là sẽ chứng ngộ được Niết Bàn với 5 quả báu.
Sādhu! Sādhu! Lành thay!
(Dứt buổi thứ nhất)