Đức Phật có dạy: "Này các người! Các người phải tự mình thắp đuốc lên mà đi! Các người hãy lấy Pháp của ta làm đuốc! Hãy theo Pháp của ta mà tự giải thoát! Ðừng tìm sự giải thoát ở một kẻ nào khác, đừng tìm sự giải thoát ở một nơi nào khác, ngoài các người!.." đó là lời Đức Phật đã dạy cho chúng ta. Cho nên các nhà Hoằng Pháp hãy chịu khó đến các đạo tràng nơi vùng sâu vùng xa mà bố thí chất xám cho những Phật tử ở vùng sâu vùng xa, nơi ít thấy bóng
Tăng Ni, ít gặp thiện trí thức và nơi ít được nghe Phật pháp.
l. KHÁI NIỆM BAN ĐẦU.
Người Phật tử khi vào chùa ai ai cũng thích thú vì được nghe giảng pháp, được niệm Phật. Nhưng khi về nhà rồi thì quên hết không biết hôm nay thầy giảng cái gì, khuyên mình điều chi chỉ nhớ câu “Nam Mô A Di Đà Phật”. Cho nên vị giảng sư phải soạn ra một số câu hỏi ngắn gọn phát cho Phật tử làm bài. Sau một giờ thì thâu lại. giảng sư chịu khó chấm bài. Biết được trình độ của Phật tử cỡ nào. Sau đó mới phân lớp và chọn đề tài thuyết giảng và làm bài thâu hoạch trong ngày nghe pháp. Đối với những người không làm bài được thì trong đoàn nên thỉnh thêm một vị giảng sư đi cùng để hướng dẫn số Phật tử lớn tuổi hoặc chưa có kiến thức về Phật pháp nên tham gia niệm Phật để từ từ giáo hóa sau.
ll. GIÁO TRÌNH GIẢNG DẠY.
Giảng sư nên chịu khó soạn bài và tập cho Phật tử mà mình đã chọn lựa trong đợt khảo hạch ghi chép những từ ngữ Phật pháp, nên chú thích, giải nghĩa và ghi chép lại thành một giáo trình. Sau sáu tháng cũng nên làm bài kiểm tra. Cuối năm cho học viên làm bài thi và đứng thuyết trình một đề tài tự chọn, thời gian giảng khoảng 10 phút. Đối với những Phật tử niệm Phật thì sau 1 năm cũng nên mời lên trình bày những gì mình tâm niệm và những gì mình tâm đắc. từ đó mới có thể đánh giá được những tiến bộ của Phật tử tham gia niệm Phật. Bởi vì trước khi vào lớp trong các ngày chủ nhật, giảng sư nên sắp xếp tất cả Phật tử niệm Phật và học giáo lý ngồi chung một đạo tràng để nghe khai thị trong thời gian 45 phút, sau khi nghỉ giải lao 15 phút thì bắt đầu chia lớp học giáo lý và lớp niệm Phật, sau 1 giờ 15 phút thì cho nghỉ, kế tiếp là tham dự cúng Ngọ và quả đường. Chương trình của buổi chiều là giải đáp thắc mắc và công phu chiều.
Những đề tài thuyết giảng thì phải dựa vào các ngày lễ trong dân gian như: ngày lễ tình nhân, lễ 8/3 thì chuyên sâu về hạnh phúc gia đình, trách nhiệm chồng đối với vợ, trách nhiệm người vợ trong gia đình, vấn đề rượu chè say sưa, đánh vợ và đập phá đồ dùng trong gia đình. Ngày Thượng Ngươn thì nói về cầu an xóa bỏ xin quẻ, bói toán và mê tín dị đoan, lễ Phật Đản thì nói về lịch sử Đức Phật và xoay quanh vấn đề hòa bình, chấm dứt nội ngoại chiến, láng giềng chòm xóm tối lửa tắt đèn giúp đỡ lẫn nhau. Lễ Trung Ngươn thì nói về hạnh hiếu của Tôn giả Mục kiền liên, ngày 1/6 thì nói về thiếu niên, nhi đồng, họ là rường cột của đất nước, là chủ nhân của thế hệ mới, ngày trăng tròn Trung thu thì nói về đoàn kết một lòng, ngày Hạ Ngươn thì nói về tạ lễ Tam Bảo, chuẩn bị giúp đỡ những gia đình khó khăn có thực phẩm ăn tết, ngày 25 tháng Chạp thì nói về cúng bái tổ tiên trong phạm vi không đốt vàng mã, không mê tín dị đoan v.v…
lll. THU HOẠCH VÀ KHEN THƯỞNG.
Xuyên suốt một năm học, đến tháng 11 âm lịch giảng sư nên chọn đầu tuần chủ nhật làm bài thi, diễn giảng thuyết trình. Những gì ngày thường đã được học thì những Phật tử đã tham dự học giáo lý phải tham dự rút thăm các câu hỏi và tự trả lời trước Ban giám khảo. sau đó chủ tọa đoàn sẽ công bố điểm của Phật tử, trụ trì có những phần quà nho nhỏ để khen tặng và mời Ban Đại Diện Phật Giáo địa phương tặng giấy khen khích lệ. Cuối cùng là ban đạo từ. Nếu làm được những việc vừa kể trên thì chắc chắn rằng trụ trì, giảng sư và Ban Đại diện quận, huyện sẽ có nhiều cơ hội ngồi lại với nhau để nghiên cứu cách thức hóa độ và cùng chia sẻ cho nhau những kinh nghiêm giảng dạy và cùng biết được trình độ Phật học của quý Phật tử trong quận, huyện mình.
Sau một năm học tập, trụ trì và giảng sư ngồi lại nghiên cứu nhận xét từng người vì giảng sư đã có một quyển lý lịch cá nhân có dán hình. Tuần chủ nhật thứ hai trong tháng 11 là lễ tạ sư và liên hoan cúng dường trai Tăng trong quận nhà. Ban Đại diện đứng ra sắp xếp tất cả các đạo tràng trong quận để tổ chức trong cùng một ngày, giao cho Ban Tăng sự sắp xếp các vị được mời đến các đạo tràng có mở khóa tu một ngày trong tháng. Tránh trường hợp mời trùng lắp hoặc 3 thư mời trong một ngày. Nếu trong quận có 3 đạo tràng tổ chức trai tăng thì chánh, phó, thư ký ban đạo từ, nếu là 4 hoặc 5 thì thêm 1 Phó đại diện và ủy viên Tăng sự phụ trách việc trên. Trong lời đạo từ, chủ trì buổi lễ cũng nên nhận xét sự tiến bộ hoặc phần còn khiếm khuyết của quí Phật tử để cải tiến cách dạy và cách học của Phật tử ngày một tiến bộ hơn.
Phật tử ví như những tảng đá quí, giảng sư ví như những nhà điêu khắc, muốn khắc tượng Phật, tượng La Hán, tượng A Tu La hoặc tượng Ngạ quỷ cùng đều do bàn tạy khéo léo của những nhà điêu khắc. Vì tiền đồ của mai sau, vì Phật pháp trường tồn mãi mãi, vì Phật tử của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam. Kính mong quý vị giảng sư hãy bỏ thời gian và công sức vào vùng sâu vùng xa để hóa độ, xem như là đang thực hiện hạnh nguyện của Tôn Giả Ca Diếp vậy.
Giảng sư nên khuyến khích trụ trì các chùa thành lập gia đình Phật tử để mai sau có hữu sự trong chùa, trong xóm giềng thì có các vị huynh trưởng đứng ra đảm trách các công việc trật tự , công việc cung nghinh chư tôn đức, khi đã hình thành rồi thì giao quyền lại cho Ban hướng dẫn Phật tử quận, huyện. Tuyệt đối không dẫm chân nhau. Đa phần người giảng sư nói thì Phật tử nghe và vâng lời vì họ cảm nhận rằng giảng sư dạy chúng ta pháp, dạy chúng ta nên người, điều hay lẽ phải. Cho nên mỗi một lời nói của giảng sư thì Phật tử đều chăm chú lắng nghe và thực hiện ngay.
lV. PHẬT PHÁP HƯNG THỊNH.
Lịch sử Việt Nam đã qua các thời kỳ Đinh, Lê, Lý Trần và Hậu Lê, những thời kỳ đó xem như nhà nhà cũng quy y Tam Bảo, các pháp sư thường xuyên khai thị, kể cả các vị vua chúa đều cung thỉnh các pháp sư vào triều đình thuyết giảng. khiến cho xã hội bấy giờ ban đêm không đóng cửa cũng chẳng có ai mất mát vật gì cả. Phật giáo bấy giờ thì không có chia Ban Hoằng Pháp, Ban Kinh tế v.v… nhưng hầu như tất cả Phật tử khi nghe nói chùa chiền có pháp hội đều sếp hàng đến chùa tham dự và ngồi nghe giảng dạy, các ngày kỵ giỗ đều dùng thức ăn chay để cúng kiếng, sau khi bị văn hóa tây âu xâm nhập mới xảy ra cúng giỗ bằng cá thịt và bia rượu.
Chúng ta thử tìm hiểu xem thời Đức Phật xa xưa. Đâu có quân lính đi dẹp loạn, đâu có người lên ty cảnh sát mà thưa gởi về vấn đề mất trộm, đâu có vụ cướp của giết người, đâu có vụ dâm ô bại hoại thuần phong mỹ tục, đâu có sự gian trá gạt gẫm, rượu chè say sưa chửi mắng om xòm, mất đi cảnh láng giềng thanh tịnh, lối xóm mất đoàn kết, thanh niên chỉ biết đi làm đem tiền về nuôi gia đình. Thấy Tăng đoàn đi khất thực thì hướng dẫn trong gia đình phát tâm cúng dường. Nghe nói Đạo Tràng Trúc Lâm có thuyết giảng trong đêm trăng tròn lập tức xúm nhau thông báo bằng miệng mà kéo nhau đi nghe Đức Phật thuyết pháp. Đối với người cư sĩ tại gia thì Đức Phật cũng không nói pháp quá cao siêu mà chỉ xoay quanh vấn đề ngũ giới, vậy mà xã hội lúc bấy giờ yên ổn thanh tịnh khi màn đêm buông xuống, nhà nhà cũng chỉ biết ngồi Thiền quán tưởng sau một ngày làm việc của mình có những phí phạm thiếu sót chăng. Sau một giấc ngủ say sưa, ngày hôm sau họ lại tiếp tục làm việc trong chánh định, trong tâm thức của họ luôn luôn nghĩ đến lời dạy của Đức Phật trong đêm hôm qua nhắc nhở họ từng chi tiết nhỏ về các vấn đề không sát sanh, không trộm cấp, không tà dục, không nói dối và không uống rượu. Tất cả những lời dạy đã được Đức Phật khéo nhắc đi nhắc lại bằng các mẫu chuyện, ví dụ để gợi lên cho lòng người thấy được những thực trạng của xã hội Ấn Độ lúc bấy giờ và gợi lại cho dân chúng cảm nhận được những phước báo của việc trì giới và phát Bồ đề tâm v.v…. Qua những trình bày trên, chúng ta có thể thấy được Phật pháp hưng thịnh sẽ đem lại sự ấm no cho loài người và an ninh cho nước nhà. Rất mong được quý thiện trí thức chỉ giáo và cho thêm nhiều ý kiến quí báo hầu đem lại cho Phật giáo của chúng ta được trọn vẹn hơn. Xin kết thúc bài bằng câu:
Muốn biết Phật giáo thịnh hay suy,
Hãy xem việc làm của Hoằng Pháp,
Muốn khiến Phật tử rời mê muội,
Cung thỉnh Pháp Luân hãy lăn bánh.
TT Thích Duy Trấn
Phó Ban Hoằng Pháp TW