Xưa, có hai anh em nhà nọ, cha mẹ mất sớm, gia cảnh nghèo khó, sống bằng nghề nông, làm lụng quanh năm mà vẫn không đủ thiếu vào đâu.

Một hôm, người anh nghĩ: Gia đình ta bao đời nay sống bằng nghề nông, quần quật quanh năm suốt tháng mà không khá lên nỗi. Tại sao mình không đến miếu thần cầu xin trời thần ban phước cho gia đình mình mau giàu có?

Nghĩ vậy, người anh kêu em đến dặn dò:

- Chú ở nhà siêng năng cày cấy, chăm lo việc ruộng đồng, để anh đi lên miếu thần cầu xin trời thần ban phước cho gia đình mình mau giàu. Em nhớ chăm chỉ làm ăn thì mới không bị chết đói.

Dặn dò xong, anh ta đi khắp các am miếu cầu xin ban phước. Hôm nọ, trời đất ngó xuống, thấy anh ta chí thành lễ kính, liền xét soi duyên nghiệp của anh đã gieo trong quá khứ và hiện tại xem có chút phước đức nào không để gia ân ban phước. Nhưng trời thần tìm mãi mà không thấy anh làm việc gì tạo phước điền hết, liền nói:

- Hừ, chưa gieo trồng phước thiện mà ngồi đó cầu xin phước lộc, làm gì có chuyện đó.
Tuy nói vậy, nhưng trời thần thấy anh chân thành lễ lạy cũng động lòng thương, bèn nghĩ cách giúp đỡ. Thế là thiên thần bèn hóa thành em trai của anh ta và cũng đến miếu trời xin cầu ban phước. Vừa thấy em, người anh giận, mắng:

- Sao chú không lo ở nhà cày ruộng lên đây làm gì?

- Em thấy trồng trọt đâu cần thiết. Ta chỉ cần đến đây cầu xin để trời thần động lòng, là ngài sẽ ban thực phẩm cho ta ăn. Như vậy chẳng phải là dễ dàng hơn sao?

Người anh nghe vậy, nổi nóng:

- Trên đời này làm gì có chuyện đó, nếu ta không ra ruộng cày bừa, gieo trồng, thì làm sao mà có thu hoạch được?

Thiên thần nghe xong liền hiện thân ra trước mắt, người anh thấy vậy hoảng kinh hồn vía, quỳ lạy liên tục. Thiên thần nói:

- Đó, như lời ngươi nói đó, kẻ không trồng trọt thì làm sao thu hoặch lương thực được? Giống như ngươi kiếp trước không chịu làm điều thiện, không tu tạo công đức, mà kiếp này lại ngồi yên cầu khẩn thì quả phước từ đâu mà có. Phước đức cũng vậy phải gieo trồng. Nếu không chịu làm việc thiện, không tu tạo công đức, mà chỉ lo xin cầu khẩn thì không thể nào có. Không tu nhân tích đức, không ăn chay niệm Phật, mà đến chùa miếu xin lộc thì phỏng có ích gì?

(Lược dịch từ Đại trang nghiêm luận kinh, quyển 10)

Bài học đạo lý:

Ông bà mình nói: “Có đức, mặc sức mà ăn”. Điều này cho thấy tổ tiên mình thâm hiểu giáo lý Phật đà biết dường nào! Sự giàu sang phú quý đó, là nhờ phước đức mà có đấy.
Phải biết rằng, bố thí cúng dường, giúp đỡ người nghèo khó… là cái nhân cho cuộc sống giàu sang phú quý; Không sát sanh là cái nhân cho đời sống khỏe mạnh, trường thọ… Nếu những cái nhân này mà không gieo trồng thì phước lộc từ đâu mà đến? Phước lộc không ai có khả năng ban cho chúng ta, mà tai họa khổ đau cũng chẳng ai có quyền trừng phạt chúng ta. Tất cả đều do chính bản thân mình gây tạo nên mà thôi.

Lẽ nào thần minh lại đi bảo hộ cho người làm biếng? Kẻ làm việc ác? Thần minh hay Bồ tát, chư Phật đều là những người đã đạt được giác ngộ nhờ vào sự tu tập lòng từ bi, thương người thương vật. Nếu như chúng ta có thể phát triển tâm từ bi như quý ngài, thì khi hướng tâm đến quý ngài để cầu nguyện, chắc chắn sẽ có sự giao cảm tâm linh, cảm ứng đạo giao, giữa chúng ta và chư Phật, Bồ tát trong mười phương. Ngược lại thì chẳng có cảm ứng gì.

Đi chùa lễ Phật đã là một hành động tốt. Hành động đó càng tốt đẹp hơn nếu với tâm niệm hướng thiện, hướng đến đời sống đạo đức tâm linh, bằng cách thực hành theo lời Phật dạy, tu nhân tích đức, lánh dữ làm lành, ăn chay niệm Phật, siêng năng làm việc thiện, không gây tạo điều ác, thì dù không cầu xin được ban phước, phước lộc cũng tự tìm đến mình. Còn như đi chùa chỉ với tâm niệm đơn thuần là cầu xin ban phước, mà không biết gieo trồng cái nhân phước thiện, thì cầu xin cũng không ích gì.

Hạo Nhiên